Sức khỏe

Tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non

Tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non là cơ sở để lựa chọn những thực phẩm đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo, cha mẹ và nhà trường có thể giúp trẻ xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hợp lý. Tháp dinh dưỡng dành cho trẻ em cũng giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống đa dạng và lành mạnh.

1. Tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non là gì?

Tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non là mô hình hình tháp cung cấp thông tin về những nhóm thực phẩm được khuyến nghị nên và không nên dùng trong bữa ăn hàng ngày của trẻ mầm non, mẫu giáo từ 3 – 5 tuổi. Dựa vào tháp dinh dưỡng, cha mẹ cũng như người chăm sóc trẻ (các trường học, nhà trẻ) có thể xây dựng chế độ ăn uống hợp lý đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo để trẻ có thể phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần.

Ngoài ra, dựa vào tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non, cha mẹ và người chăm sóc trẻ có thể dễ dàng lựa chọn những loại thực phẩm phù hợp với nhu cầu cũng như sự phát triển của trẻ, giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống đa dạng các loại thực phẩm. Bên cạnh đó, tháp dinh dưỡng cũng lưu ý những loại thực phẩm cần hạn chế ở trẻ để có thể cân đối lượng thực phẩm mà trẻ tiêu thụ, đảm bảo chế độ dinh dưỡng của trẻ mầm non không bị mất cân bằng.

Ở mỗi độ tuổi tháp dinh dưỡng sẽ khác nhau. Vì vậy, cần dựa vào tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non để giúp trẻ xây dựng và hình thành chế độ và thói quen ăn uống khoa học.

Dựa vào tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non để cung cấp cho trẻ những bữa ăn dinh dưỡng và ngon miệng

2. Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non

Theo tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo, có 5 nhóm chất chính cần phải bảo đảm cung cấp đủ cho trẻ gồm: chất đạm, chất bột, chất béo, vitamin và khoáng chất, được phân thành 7 nhóm thực phẩm theo mức độ ưu tiên giảm dần từ dưới lên như sau:

• Nước: Trẻ mầm non cần uống khoảng 6 ly nước mỗi ngày, 220ml/ly, tương đương 1,3 lít nước. Đặc biệt, khi thời tiết nắng nóng có thể cho trẻ uống nhiều hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý là lượng nước này đã bao gồm sữa, nước ép trái cây và nước lọc.
• Ngũ cốc: Theo tháp dinh dưỡng dành cho trẻ em từ 3 – 5 tuổi, ngũ cốc là nhóm thực phẩm được xếp thứ hai, sau nước. Ngũ cốc là nguồn cung cấp chất bột chính cho trẻ, giúp chuyển hóa năng lượng để trẻ hoạt động. Trẻ mẫu giáo cần 5 – 6 đơn vị ngũ cốc/ngày, 1 đơn vị ngũ cốc được tính tương đương với 1 ổ bánh mì (27g), nửa chén cơm (55g). Trong nhóm ngũ cốc, nên ưu tiên cơm, mì, bún, bánh mỳ, … vì đây là những thực phẩm giàu tinh bột và cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng khác.
• Rau, quả: Sau ngũ cốc, rau quả là nhóm thực phẩm quan trọng xếp thứ ba theo tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo. Mỗi ngày, trẻ 3 – 5 tuổi cần 4 đơn vị rau quả, mỗi loại 2 đơn vị và mỗi đơn vị tương ứng khoảng 80g.
• Chất đạm: Nhóm chất đạm bao gồm đạm động vật (thịt, cá, tôm, cua, trứng, …) và đạm thực vật (các loại hạt), trong đó, tiêu thụ đạm thực vật tốt cho sức khỏe hơn. Đối với trẻ, chất đạm đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ phát triển cả thể lực lẫn trí lực. Mỗi ngày, trẻ mẫu giáo cần khoảng 3,5 đơn vị đạm, mỗi đơn vị tương ứng với khoảng 30 – 35g thịt lợn, cá, 40 – 50g thịt gà, trứng. Mặc dù đạm thực vật tốt hơn nhưng cần chú ý cho trẻ tiêu thụ cả hai loại đạm một cách cân đối.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa: Theo tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non, mỗi ngày trẻ trong độ tuổi này 4 đơn vị sữa để đảm bảo sự phát triển của trẻ. 1 đơn vị sữa tương ứng với khoảng 100ml sữa tươi hoặc sữa bột pha với nước, 15g phomai, 100g sữa chua.
• Dầu mỡ: Trẻ mầm non, mẫu giáo vẫn cần khoảng 5 đơn vị dầu mỡ mỗi ngày, mỗi đơn vị tương ứng với 5g mỡ hoặc dầu ăn, 6g bơ.
• Đường, muối: Nằm ở đỉnh tháp, đường muối là nhóm thực phẩm có thứ tự ưu tiên ở vị trí cuối cùng, nghĩa là trẻ vẫn cần cung cấp đường, muối nhưng ở mức rất hạn chế. Theo tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non, trẻ cần dưới 3g muối và dưới 3 đơn vị đường mỗi ngày (<15g đường), trong đó, muối là nguồn cung cấp iot chính cho cơ thể.

Ngũ cốc cho trẻ cung cấp chất bột giúp chuyển hóa năng lượng để trẻ hoạt động

3. Xây dựng thực đơn dựa vào tháp dinh dưỡng dành cho trẻ em

3.1 Nguyên tắc xây dựng thực đơn dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo

Dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo để lên thực đơn cho trẻ cần đảm bảo các yếu tố như sau:

• Cung cấp đủ năng lượng cho trẻ: Cần cung cấp đa dạng cho trẻ các nhóm chất cơ bản là tinh bột, chất xơ, đạm, béo, vitamin và khoáng chất, đảm bảo năng lượng để trẻ hoạt động và phát triển toàn diện. Cụ thể, nhu cầu năng lượng của trẻ 3 – 5 tuổi là khoảng 1.230 – 1.320 kcal/ngày.
• Đa dạng thực phẩm: Ở mỗi nhóm thực phẩm, nên cho trẻ sử dụng đa dạng nhiều thực phẩm khác nhau để vừa thay đổi khẩu vị giúp trẻ ăn uống ngon miệng hơn, vừa đảm bảo cung cấp dưỡng chất đa dạng, đồng thời giúp trẻ hình thành thói quen ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý tháp dinh dưỡng dành cho trẻ em khác với người lớn, vì vậy, có những thực phẩm rất tốt đối với người lớn nhưng lại không phù hợp với trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, cũng không nên thay đổi thực phẩm giữa các nhóm với nhau.
• Thực đơn được xây dựng theo mùa và sở thích của trẻ: Để khiến trẻ yêu thích ăn uống, đặc biệt là với những trẻ kén ăn dẫn đến suy dinh dưỡng thì cha mẹ nên xây dựng thực đơn theo mùa và sở thích của trẻ. Đặc biệt, với trái cây và rau củ quả, nên chọn các loại theo mùa.
• Chọn lựa thực phẩm an toàn: Ngoài việc đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất theo tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non, cha mẹ cũng cần lưu ý chọn lựa những loại thực phẩm an toàn, không bị hư hỏng, ôi thiu, hóa chất trước khi chế biến để không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
• Lưu ý với những trẻ bị dị ứng: Một số trẻ có thể bị dị ứng đối với những loại thực phẩm như dị ứng trứng, sữa, các loại hạt, mướp đắng, … Vì vậy, cần theo dõi phản ứng của trẻ khi cho trẻ lần đầu sử dụng một loại thực phẩm mới và tránh trong những lần sử dụng tiếp theo.

Gợi ý thực đơn dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo

3.2 Gợi ý thực đơn dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo

Dựa vào tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo có thể xây dựng thực đơn đối với từng bữa ăn cho trẻ. Theo đó, để đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết, trẻ 3 – 5 tuổi cần 3 bữa ăn chính và 2 – 3 bữa ăn phụ mỗi ngày. Trong đó, bữa sáng và tối chiếm tỷ trọng 25%/bữa, bữa trưa chiếm tỷ trọng 40% năng lượng và bữa chiều chiếm 10%. Trong mỗi bữa ăn, tỷ trọng các nhóm chất được phân bổ như sau: tinh bột chiếm từ 52 – 60%, chất đạm chiếm 13 – 20%, chất béo chiếm 25 – 35%.

Sau đây là gợi ý thực đơn theo tháp dinh dưỡng cho trẻ mẫu giáo:

• Bữa sáng: 1 bát súp.
• Bữa phụ sáng: 1 ly sữa 200ml.
• Bữa trưa:: 1 chén cơm, cá kho, canh rau cải nấu thịt bằm, cam.
• Bữa phụ chiều: 1 ly sữa chua 100ml.
• Bữa chiều-tối: 1 chén cơm, gà kho, canh rau ngót nấu nấu tôm, chuối.
• Bữa phụ tối: 1 ly sữa 200ml.

Tháp dinh dưỡng cân đối cho trẻ mầm non là cơ sở để lựa chọn thực phẩm và xây dựng thực đơn cho trẻ đảm bảo chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, đồng thời cung cấp đủ dưỡng chất để trẻ khỏe mạnh và phát triển. Ngoài chế độ dinh dưỡng, cha mẹ cũng cần quan tâm đến những lưu ý khi vệ sinh răng miệng cho trẻ mầm non. Bởi trong độ tuổi này, nhiều trẻ vẫn chưa thể biết cách đánh răng cũng như vệ sinh răng miệng đúng cách.

Ngoài chế đọ dinh dưỡng, trẻ cần được bổ sung kẽm hàng ngày để trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn. Kẽm đóng vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp axit nucleic, protein… Các cơ quan trong cơ thể khi thiếu kẽm có thể dẫn đến một số bệnh lý như rối loạn thần kinh, dễ sinh cáu gắt,… Vì vậy cha mẹ cần tìm hiểu về Vai trò của kẽm và hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý cho bé.

Ngoài kẽm, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,… giúp con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.